Laktoz alerjisi, yaygın olarak laktoz intoleransı veya laktoz hassasiyeti olarak da bilinir. Laktoz, süt ve süt ürünlerinde bulunan bir disakkarid şekerdir. Bu şeker, glikoz ve galaktoz moleküllerinin birleşiminden oluşur. Sindirim sistemine giren laktoz, bağırsak yüzeyinde bulunan ve laktaz adı verilen bir enzim tarafından parçalanarak glikoz ve galaktoza ayrıştırılır. Laktaz enziminin eksikliği veya işlevini yerine getirememesi durumunda laktoz intoleransı ortaya çıkar. Bu durum, süt ve süt ürünlerinin sindirilememesi veya sindirimde güçlük çekilmesi anlamına gelir. Laktoz intoleransı olan kişiler süt ve süt ürünlerini tükettiklerinde aşırı gaz çıkarma, şişkinlik ve ishal gibi belirtiler yaşarlar. Bu durum, toplumda oldukça yaygın bir sindirim problemidir.

Sütle alınan laktozun bağırsaklarda emilebilmesi için laktaz enzimi tarafından parçalanması gereklidir. Bağırsak yüzeyinde bulunan laktaz yeterli miktarda üretilmediğinde laktoz intoleransı meydana gelir. Doğumda en yüksek düzeyde olan laktaz, 2 yaşını geçtikten sonra azalmaya başlar. Bu nedenle laktoz alerjisi zamanla ortaya çıkabilir. Ayrıca nadiren genetik olarak konjenital laktaz eksikliği de görülebilir.

Belirtiler, tüketilen süt miktarına ve türüne göre değişiklik gösterebilir. Klinik bulgular herkes için farklı şiddette olabilir. Bağırsak laktaz aktivitesi düşük olan bir kişi bir bardak sütü rahatsızlık hissetmeden içebilir. Yoğurt ve sert peynir gibi fermente edilmiş süt ürünlerini tüketebilir. Ancak bağırsaktaki laktaz aktivitesi tamamen yoksa veya çok düşükse, laktoz sindirilmediğinden bağırsak içeriğindeki denge bozulur ve sulu dışkı ile elektrolit birikimine yol açar. Bu durum bağırsak genişlemesine ve ishal oluşmasına neden olur. Laktoz kalın bağırsağa ulaştığında, bakteriler tarafından fermantasyona uğrar ve hidrojen gazı çıkar. Fazla hidrojen gazı, ishali artırır, gaz ve şişkinlik gibi sindirimle ilgili şikayetlere yol açar.

Süt veya süt ürünlerinin tüketiminden sonra karında şişlik, ishal, kramp ve mide bulantısı gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Bu belirtiler, yiyeceklerin tüketilmesinden yarım saat ila iki saat sonra meydana gelebilir. Ayrıca beslenme bozukluğu ve kilo kaybı da görülebilir. Laktaz eksikliği olan herkes laktoz alerjisi belirtileri yaşamayabilir, bunun nedeni tam olarak bilinmemektedir. Laktoz alerjisi, yaşam kalitesini düşürse de hayati bir tehlike oluşturmaz.

Laktoz alerjisi, klinik bulguların izlenmesiyle belirlenir. Evde birkaç gün laktoz içeren besinlerden uzak durarak, ardından iki bardak süt içildiğinde ortaya çıkan belirtilere göre laktoz intoleransı tespiti yapılabilir. Kesin tanı için laboratuvar testleri uygulanabilir. Bu testler arasında solunum testi, laktoz tolerans testi ve biyopsi bulunur.

Tedavi sürecinde, süt ve süt ürünlerinin tüketiminin azaltılması yararlı olabilir. Süt tüketilemediğinde diyetinize kalsiyum eklenmesi gereklidir. Ayrıca süte ilave edilen laktaz damlaları veya tabletleri de kullanılabilir. Ancak laktoz, süt ürünleri dışında başka besinlerde de bulunur. Bu nedenle laktoz alerjisi olan kişiler dikkatli olmalıdır. Özellikle salata sosları, ekmek, hazır çorbalar ve bisküvi gibi yiyeceklerin içeriğine dikkat edilmelidir.

Laktoz alerjisi, bazı bireylerde genetik olarak daha yaygın olabilir. Özellikle Asya, Afrika ve Güney Amerika kökenli bireylerde daha sık rastlanır. Ayrıca laktoz intoleransı, ülseratif kolit veya Crohn hastalığı gibi bağırsak hastalıkları ile ilişkili olabilir. Bu nedenle, laktoz intoleransı belirtilerinin görülmesi durumunda bir sağlık profesyoneline danışmak önemlidir.

Laktoz alerjisi olan kişiler için uygun alternatifler arasında laktozsuz süt ürünleri ve bitkisel sütler bulunmaktadır. Soya sütü, badem sütü ve pirinç sütü gibi bitkisel sütler, laktoz intoleransı olan bireyler için iyi birer alternatiftir.