Alerji Nasıl Anlaşılır?

Günlük yaşantımızda farkında olarak ya da olmayarak birçok canlı ve cansız varlıkla etkileşim içindeyiz. Bunların bir kısmı gözle görülemeyecek kadar küçük boyuttadır. Örneğin, soluk alıp verirken ciğerlerimize çektiğimiz havada çok sayıda küçük partikül bulunur. Bu küçük partiküller toz zerrecikleri, bitkisel ya da hayvansal kökenli küçük parçacıklar, egzoz gazları ve yakacak atıkları gibi kirletici maddelerdir.

Bu maddelerden korunmak amacıyla vücudumuzda sürekli bir çaba vardır. Burun içindeki kıllarla havayı süzmeye başlarız. Burun ve solunum sisteminin diğer bölgelerindeki koruma amaçlı sistemler sürekli çalışır. Alınan soluk ısıtılır, nemlendirilir ve akciğerlere vücuda uyumlu hale getirilmiş olarak gönderilir. Burundan başlayan solunum yolundaki salgı bezleri, sudan daha kıvamlı, saydam, sümüksü bir salgı üretir.

Alerjenlere karşı meydana gelen koruma amaçlı sistem, bazı insanlarda genetik olarak belirlenmiş ve aşırı derecede kuvvetli olabilir. Öyle ki, bu maddeleri yok etmek amacıyla gösterilen reaksiyon, kişinin kendisine de zarar vermeye başlar ve hastalık belirtileri oluşturur. Alerjen maddelere karşı vücudun gösterdiği aşırı reaksiyona alerji denir. Bu, bir hastalık boyutuna eriştiğinde alerjik hastalıklara neden olur. Bitkilerin üreme tozları olan polenler, küf ve mantar sporları, hayvan tüy ve cilt döküntüleri ile salyaları, ev tozu akarları gibi bizimle iç içe yaşayan çok küçük canlıların kendileri veya beden artıkları olabilir. 5-60 mikron boyutundaki protein yapısındaki maddeler, en fazla alerji yaratan maddelerdir. Bu denli küçük parçacıklar, havada rahatça uçabilir. Polenler, bu yöntemle havada yükselir ve rüzgarın etkisiyle çok uzak mesafelere kadar savrulabilir. Bazen 100 km uzaklıklara dahi ulaşır ve salındığı yerden çok uzaktaki insanlarda alerjiye neden olabilir. Bitkilerin alerjenik özellikleri, polen yapısına bağlıdır. Çiçekli bitkilerin polenleri genellikle büyük ve yapışkandır. Bu polenler havada uzun süre kalamaz, uzaklara savrulamaz ve yere düşer. Bu bitkilerin üremesi için arı, sinek gibi böceklere ihtiyaç vardır. Ancak bu böceklerin ayaklarına yapışan polenler diğer bitkilere ulaşarak üremeyi sağlar.

Bu nedenle çiçekli bitkiler, ancak yakınına gidip çiçeği kokladığınızda poleni ile karşılaşıp alerjiye yol açabilir. Halbuki ot, ağaç ve tarla bitkilerinin polenleri, havaya savrularak uzaklara uçabilir. Hayvanların tüy ve cilt döküntüleri de benzer şekilde etkiler. Kesinlikle hayvanla yakın temas gerektirmez. Kediler, sürekli yalanarak temizlenir. Yalanma esnasında tüylerine yapışan salya parçacıkları, hayvan hareket ettiğinde havaya karışır ve solunum yoluyla buruna, akciğerlere, doğrudan temas ile gözlere ulaşır ve oralarda alerjik tepkileri başlatır. Kuş çırpındıkça tüy ve cilt döküntüleri havaya savrulur; yanına yaklaşmayan veya başka odada bulunan insanlara hava yolu ile ulaşır.

Küf ve mantar sporları da alerjendir. Karanlık, sıcak ve nemli ortamlarda ürerler. Yetersiz yalıtım yapılmamış tavan veya duvarda, kış mevsiminde yeşil siyah renkte küf oluşur. Oda havası ısındığında, buradan havaya karışır ve solunum yoluyla vücuda girer. Odanın yeterince havalanmaması, pencere ve duvarlarda nemlenme ile küf üremesine yol açabilir. Banyo duvarlarında küf üreyebilir. Bunların tümü alerji kaynağı olabilir. Mide bağırsak sistemi ile alerji yaratan maddeler de ayrıdır.